Wednesday, September 19, 2012

'n Welkome oordeel gevel

Soos Sigurd sou sê: Dankie, Ra!

Want Dredd, die jongste fliekweergawe van die gewelddadige Britse strokiesboekreeks Judge Dredd, is soos ‘n welkome baan sonlig in die neerdrukkende donkerte van ateljeeverpakte, OL13-flieks gegrond op strokiesboekkarakters waaraan volwasse fliekgangers die laaste paar jaar toenemend blootgestel is. En soos Robert Redford se karakter in An Unfinished Life oor Jehovasgetuies verklaar: Daar’s geen verskoning vir daai nonsens nie.

Want in geen stadium van die geveg is die Dredd-gegewe gesinsvriendelik nie. En in die gees van dié weiering om te konformeer dis Pete Travis, regisseur, en Alex Garland, draaiboekskrywer, ‘n stylvolle orgie van bloed, dwelms en ‘n propperse breinnaai op. En die beste van alles? Dredd is wáárlik Dredd: ‘n Man agter ‘n masker wat min praat en deurslaggewend optree.

Internasionaal ly Dredd onder vergelykings met die Indonesiese aksietreffer The Raid, wat met ‘n soortgelyke storielyn spog, maar laasgenoemde is nog nie in Suid-Afrika uitgereik nie. So, met ‘n relatief skoon palet kan mens die meeste van dié fliekondervinding maak. En dis sommer gou duidelik Dredd skud die nare nalatenskap van Sylvester Stallone se Judge Dredd met gemak af. Van laasgenoemde se kampgeit, belaglike blou kontaklense en Rob Schneider is daar genadiglik geen teken nie. (Mens mis wel Diane Lane, maar dit geld enige fliek waarin sy nié in ‘n nousluitende uitrusting verskyn nie.)

Die man agter die masker – en daai masker word nooit afgehaal nie, Sly – is Karl Urban en lanklaas was ‘n mond en ken so ‘n dwingende teenwoordigheid op ‘n rolprentskerm. Urban maak Dredd se dreigende en onheilspellende teenwoordigheid sy eie en kry dit reg om selfs met die sê van net een woord ‘n toneel te oorheers. Jip, jy wil weet Dredd handhaaf reg en orde “daarbuite”, maar jy wil hom so waar as wragtig nie vir ‘n braai nooi nie.

Vir die vorming van enige soort emosionele band met die karakters laat dit die kyker met die jong Olivia Thirlby, wat die rol van die nuweling Anderson vertolk. Sy’s ‘n begaafde “psychic”, maar ‘n onderpresteerder in die polisie-akademie. Onder Dredd se wakende oog kry sy vir oulaas kans om te bewys sy hoort in die Judges se geledere. Dit blyk weldra ‘n selfmoordsending te wees, want die twee geregsdienaars word in een van die wolkekrabbers in Mega-City One vasgekeer wanneer hulle die teregstelling van drie mans ondersoek. Die gebou word met ‘n ysterhand regeer deur die oudprostituut en deesdae dwelmtsaar Ma-Ma (‘n belittekende, vreesaanjaende Lena Headey), wat nie kan bekostig dat Dredd-hulle enige van haar handlangers by die polisiekantoor ondervra nie.


Ma-Ma se houvas word verpand in die vorm van die dwelmmiddel Slo-Mo, wat dit laat voorkom of tyd stadiger verloop. Al die dwelmneem-sekwense word in stadige aksie uitgebeeld – die treffendste is die eerste skote van Ma-Ma en ‘n skietgeveg tussen Dredd en ‘n paar verslaafdes – en dit dra tot Dredd se anderwêreldse, bloedbevlekte gehalte by. Thirlby – onthou haar nog as Juno se beste maatjie? – kwyt haar uitstekend van haar taak. Haar karakter se groei is deurgaans oortuigend en daarin laat Dredd die kyker met geen illusies oor wat dié nihilistiese toekomswêreld van sy polisiemag vereis nie. Dit verskaf die subteks wat aan Dredd, wat met ‘n bedrieglik eenvoudige storielyn spog, ‘n onverwagse diepte verleen. Dit laat mens besef agter daardie masker en onsimpatieke mond en gruis-stem skuil eindelik tog maar ‘n man van wie daar dag ná dag die onmoontlike verwag word. En wat dag ná dag daardie helm opsit.

Travis – op sy kerfstok is onder meer die belowende maar onvoldoende terreurriller Vantage Point – slaag in Dredd twee deurslaggewende toetse: Hy span sy stadige-aksie-skote oordeelkundig in én benut wraggies die 3D-tegnologie tot sy beskikking. En alles word gebaai in skakerings van swart, groen en bruin. Dis duidelik Dredd spog nie met die onlangse Batman-trilogie se begroting nie, maar die fliek lyk genadiglik nie “goedkoop” nie. ‘n Bonus vir Suid-Afrikaners en veral Kapenaars is die feit dat die grondvlak van Ma-Ma se gebou by KunsteKaap en die burgersentrum verfilm is.

Min strokiesboek-flieks laat reg aan die bronmateriaal geskied. Te dikwels word die boeke se boodskap in gesinsvriendelike sedelessies en bloedlose geweld verpak en dis maar ‘n handvol wat getrou aan hul oorsprong bly. Tim Burton se Batman, Watchmen, Constantine, Sin City en Tank Girl is maar ‘n paar. En nou kan mens Dredd by dié uitverkore groepie voeg.

Monday, January 23, 2012

Feniks van hoop


Loshande die beste ding van die vierde Tom Cruise-doen-James Bond-episode is die feit dat Brad Bird, skepper van The Incredibles, sy kans aan die stuur van ‘n groot konsessie-uitreiking – en dié keer met regte akteurs – kry.

Bird was ook regisseur van die kultus-animasieprent The Iron Giant (1999) en meer onlangs van Ratatouille (2007). Dalk is sy aanslag die rede waarom dié M:I-fliek se soms strokiesprentagtige aksie dalk effe beter as dié in nos. 2 en 3 vloei (of eerder aksie-fantasie; dié is nie ‘n Bourne-fliek nie), maar dis nie so oorspronklik soos mens dalk gehoop het nie. Ateljee-riglyne en die ster se vereistes het dalk swaarder as skeppende vermoë geweeg.

Dit help in elk geval niks met die feit dat Cruise nog Cruise is nie en hy’s steeds ‘n yslike bron van irritasie. Hy’t lanklaas in enige rol oortuig en kyk mens na sy pogings die afgelope dekade staan net drie vertolkings uit - dié in Minority Report (2002), Collateral (2004) en War of the Worlds (2005). Dit beteken Mapother IV het sewe jaar laas iets op die groot skerm gedoen wat mens nié na selfverminking gedwing het nie.

Mens kan wel ‘n traan wegpink vir Cruise, wat in Julie sy 50ste verjaardag vier, se waagmoed om kaalbolyf afgeneem te word en, nog heldhaftiger, ‘n mate van kwesbaarheid in die aksietonele te wys. Dié agent Ethan Hunt is duidelik ‘n man met harde myle op die klok, maar sy hart klop nog sterk – vir land én vroulief.

Die storie, geskryf deur Josh Appelbaum en André Nemec, is allermins oorspronklik en die karakters maar plankdun. Dié twee het al saam (ook saam met J.J. Abrams, regisseur van M:I III en hier vervaardiger) aan verskeie TV-reekse, waaronder Alias, gewerk en dit lyk nie of hulle die beperkings van TV-skryfwerk kan ontsnap nie. Hunt se IMF-eenheid word ontbind en hy en sy groepie kollegas moet vlug wanneer die aartskurk Kurt Hendricks (die Sweedse ster Michael Nyqvist) die Kremlin opblaas in dié se plan om ‘n kernoorlog te ontketen. Skok.

Die span kry die skynbaar onvermydelike onwillige en skeptiese lid in die gedaante van die The Hurt Locker-ster Jeremy Renner (wat veel geloofwaardiger as enige van die ander voorkom) by; Simon Pegg verskaf oudergewoonte die noodsaaklike komiese verligting; en Paula Patton (onthou haar van Tony Scott se Déjà vu?) die noodsaaklike borste en bene. Elkeen, behalwe vir Pegg, worstel met sy eie demone. Gaap.

Die aksie verskuif na Dubai – die fliek se hoogtepunt danksy sy vloerskuif-knoeiery en stofstorm-jaagtoneel – en van daar na Indië, waar die arme Anil Kapoor van Slumdog Millionaire-faam in ‘n rolletjie gedruk word wat mens laat skaam kry. Dié gedwonge tonele saam met Patton se karakter is die fliek se laagtepunt en opnuut ‘n bewys van wanneer dinge in dié soort ateljeeprent skeefloop, loop dit ordéntlik skeef. Darem werk Bird ‘n vermaaklike, Monsters Inc.-agtige aksietoneel in ‘n verdieping-parkeergebou in wat sake effens beredder.

Desondanks bied die vierde M:I-prent bied min wat mens opgewonde maak, behalwe om te hoop Bird kry sommer gou nog werk.

Wednesday, January 18, 2012

Die waarheid is daar êrens


Dis ‘n besonder tydige uitreiking van George Clooney se dromerige huldeblyk aan diegene in die Amerikaanse politiek wat nie onder die druk swig om hul beginsels te verloën nie.

Nie dat dit is waaroor die hogere getitelde The Ides of March handel nie, o nee. Dis eerder ‘n blik op die verlies van onskuld en idealisme. So tussendeur kry die politiek bewuste Clooney sy stekies in, maar dis maar verwaterde retoriek en daar’s min verband tussen sy goew. Mike Morris se soet klinkende uitlatings en die stryd wat op die oomblik aan die partypolitieke front in die VSA woed.

Die fokus val op Morris se jong veldtogwerker en strateeg Stephen Meyers (Ryan Gosling), wat volgens skynbaar almal se mening ‘n vlymskerp mannetjie is. Maar hy’s nie skerp genoeg om te weet mens slaap nooit ooit saam met die oulike juniors, in dié geval Molly (Evan Rachel Wood), in die span nie, selfs al dring hulle hul aan jou op. Of dat jy nooit ooit in die geheim saam met die teenstanders in ‘n donker kroeg kuier nie.

Maar daar sou nie veel van ‘n storie gewees het as Meyers ‘n bietjie ‘common sense’ aan die dag gelê het nie en derhalwe sit hy met die gebakte pere en kort voor lank word die man erg ontnugter. Nie dat dit regtig anders kan nie wanneer die hoofkarakter vroeg in ‘n fliek verklaar: “Ek sal enigiets doen; solank ek daarin glo.” Eina, Osama. Daarby kom die bykomende intrige van die problematiese sen. Thompson (Jeffrey Wright) en Morris se stemwerwery in Ohio aangelas voor.

Dalk sou The Ides of March groter trefkrag gehad het as dit nie gelyk het of Gosling met sy tong in die kies op die stel opgedaag het nie. Mens vermoed iemand soos Ryan Phillippe sou beter in dié rol gepas het, want aan die gedagte van Gosling as ‘n ontnugterde blinkoog-seun sluk ‘n mens maar swaar. Dit lyk of hy sy hand oorspeel. Daarom behoort die fliek se min treffende oomblikke aan Philip Seymour Hoffman as Meyers se geen-nonsens-baas Paul Zara en die ewe betroubare Paul Giamatti as Tom Duffy, wat Meyers vir sy span wil werf. Hulle maal hom maar goed fyn.

Nog ‘n pluspunt is Clooney, wat ook aan die draaiboek (gegrond op Beau Willimon se drama Farragut North) geskaaf het, se skikking van die storie in net 101 minute en die fotograaf Phedon Papamichael se gebruik van donker kleure, wat die verhaal soos ‘n riller laat afspeel en mens aan Roman Polanski se werk laat dink. Clooney is ook slim genoeg om sy spelers die ruimte te gun om hulself te kan uitleef en as Morris is hy grootliks op die agtergrond. Ongelukkig vir hom is nog iets op die agtergrond: die media. Dis skynbaar net die The New York Times-verslaggewer Ida Horowicz (Marisa Tomei) wat dié politiekery dek. Regtig, George?

Mens verwag ‘n groot gekonkel en bloed en derms wat spat en mense wat al skreeuende in mekaar se arms val soos daar aanvanklik in The Ides of March tekere gegaan word. Maar dan kom die effe voorspelbare ontknoping en dis eerder ‘n vuurpyltjie wat ontplof as ‘n vuurwerkfabriek.

Dis ironies dat Clooney met sy mees kommersiële poging en sterkste rolverdeling tot nog toe ook sy flouste fliek gemaak het. Dalk is dit waaroor Gosling so in sy mou grinnik.