Ondergeskik aan die 'kuns'

Mense freak uit oor Inception.

Meer as een vriend van my verklaar sommer hier in Augustus reeds dis die beste fliek van die jaar. Elkeen het 'n teorie oor die verloop; die einde; die "kicks"; Leonardo DiCaprio se groeiende status as voorslag-akteur ... en wie's daai awesome dude wat "pointman" speel?

Dis Joseph Gordon-Levitt, een van die min jong akteurs wat by Ryan Gosling kan kers vashou (kyk na die lysie titels regs vir Gordon-Levitt se beste sover). En hy is awesome, ja. Nie dat hy - soos almal behalwe Leo met sy kenmerkende seunsfronsie en adolessente stoppel - veel te doen het nie. En selfs probeer Leo hoe hard, die lieflike Marion Cotillard steel die kollig elke keer wanneer sy haar abrupte en dikwels pleinweg vreesaanjaende verskyning maak. Ek kry maar nie byt aan die kêrel nie; dis of hy ondanks stoere pogings (hy was heel kykbaar in Shutter Island) nog te maklik na eendimensionaliteit neig.

Maar Leo se spel - en sy kollegas se gebrek daaraan - is nie die probleem met Inception nie.

Christopher Nolan is.

Nolan, skrywer en regisseur, is besig om in dieselfde skynbaar onvermydelike slaggat as ander monster-fliekmakers te trap: Hy raak te slim vir homself. En ek sê dit met respek, want dieselfde het al heelwat beter fliekmakers as hy - van Steven Spielberg tot Wes Anderson - oorgekom. Gaan dit noodwendig met die al hoe groter begroting gepaard dat die karakters se ontwikkeling in die slag bly soos die rekenaareffekte en aksie toeneem? En ja, die rammelende Avatar is 'n uitstekende voorbeeld. Dis pateties dat die suksesvolste flieks in die geskiedenis ook met van die eendimensioneelste karakters en eenvoudigste storielyne sit. Ek sidder byvoorbeeld om te dink wat Neill Blomkamp met die "onbeperkte" begroting vir sy volgende fliek gaan aanvang. Dalk is ek onnodig pessimisties; hy verras ons dalk aangenaam (hoop ek vuriglik).

Is Nolan 'n visioenêre rolprentmaker, soos hy deur talle mense bestempel word?

In sekere opsigte, soos die skikking van sy stories en sy hiper-realistiese aanslag, is hy in 'n mate, ja. Maar dit wil voorkom of hy in dieselfde rigting as James Cameron beweeg. Dié het ook met sterker karakters in sy flieks begin, maar hul rol algaande deur die jare afgeskaal tot by die punt waarin daar nie veel plek vir enigiemand anders as die plankdun hoofkarakter en duisende ure rekenaareffekte is nie. Nolan het almal laat regop sit met die briljante Memento, myns insiens steeds sy beste fliek. Hy't Guy Pearce ruimte gegee om sy karakter lyf te gee en dit, tesame met die innoverende storie-verloop, het van dié "mind fuck" 'n meesterstuk gemaak.

Insomnia was niks om oor opgewonde te raak nie, terwyl The Prestige met sy anderwêreldse kloustrofobie weer 'n tree in die regte rigting was.

Die Batman-flieks? Nouja, goed soos hulle is, is hulle nie meesterstukke nie. Nolan het hulle van die strokiekarakter se fantastiese elemente gestroop en van DC se donkerste held 'n skoongesig thirtysomething sonder 'n libido gemaak. Interessant genoeg hang dit nou saam sy steriele uitbeelding van geweld. Daar's baie geweld, maar min bloed. ('n Wyer gehoor is altyd welkom, hoor jy die ateljeemense koer; soveel makliker om 'n 13OL-fliek as 'n 18TGSN-een te bemark.)

Die redenasie agter flieks soos dié, asook Inception, se gewildheid is natuurlik hul andersheid. In Nolan se flieks sukkel hy nog erg om sy kinkels te verbloem en in dié opsig steek hy maar sleg af teen iemand soos David Fincher. Net soos in The Prestige (ironies genoeg, haha!) is die "prestige" in sy flieks dikwels teen so driekwart deur reeds duidelik. En hoewel sy flieks suiwer op meriete geoordeel deurgaans minstens goed is, is dit die lokprente en die internet-babbel wat hulle tot iets meer verhef. Sou The Dark Knight, byvoorbeeld, so goed gedoen het as Heath Ledger nie die emmer geskop het nie? Sou ons opgewonde geraak het oor Inception as ons nie in die lokprent gesien het hoe die geboue oor mekaar gevou word nie?
Hoeveel keer kan ek na 'n Nolan-fliek kyk? Hoeveel keer WIL ek?

Eisj, nie eintlik nie.

Cloverfield is weer op DStv. Nog 'n fliek wat danksy slim bemarking aanvanklik die rekords laat spat en toe stoom verloor het. En tog kyk ek eerder weer na hom, en na Tim Burton se Batman, as na The Dark Knight. Of Inception.